De interculturele ontmoeting is altijd een deel van mijn leven geweest. Als kind woonde ik in Volendam, als tiener zat ik op een gemengde school in Utrecht Overvecht, in mijn twintiger jaren leefde en werkte ik met Zigeuners in Hongarije, en als dertiger woonde ik met mijn gezin in Amsterdam Oost.Ik zie cultuur als iets persoonlijks, je doet het op in alle sociale systemen waar je gedurende je leven deel van uit maakt, zoals je gezin, je school, je wijk, je werk en de sportvereniging. Ieder heeft zo zijn eigen mix van cultuur gevormd. En zo is elke ontmoeting dus een interculturele ontmoeting.
In 2011 begeleidde ik een jaarlang een oefengroep Geweldloze Communicatie voor vrouwen met een Iraanse achtergrond. Fotograaf: Mariam Bagheri
Geweldloze communicatie kan je helpen om er een echte ontmoeting van te maken. Omdat de aandacht wordt gericht op het horen en vertellen wat er echt belangrijk is. Wij mensen hebben allemaal dezelfde basisbehoeften, en daarmee kunnen we onszelf herkennen in de ander.
Voorbeelden van die behoeften zijn: Veiligheid, Respect, Vriendschap, Ergens bij horen, Zingeving, Plezier, Duidelijkheid en Voeding.
De strategieën die we gebruiken om in die behoeften te voorzien verschillen en worden mede bepaald door onze cultuur.Door die strategieën heen de behoeften zien, kan je helpen om te begrijpen waarom iemand iets doet of zegt, kan je helpen om compassievol naar de ander te kunnen kijken.En bewustzijn van behoeften kan je helpen om woorden te geven aan wat er voor jou als mens belangrijk is. Woorden die door culturele barrières heen gehoord kunnen woorden omdat je over universeel menselijke behoeften spreekt.
Culturele verschillen kunnen leiden tot het opbouwen van vijandbeelden. Wanneer de ander strategieën gebruikt, om in zijn behoeften te voorzien, die conflicteren met wat er voor jou belangrijk is, dan is het moeilijk om uit de oordelen te blijven.Geweldloze Communicatie helpt je om door die vijandbeelden heen op zoek te gaan naar wat er zo belangrijk voor je is, dat je in een oordeel schiet. En Geweldloze Communicatie helpt je te begrijpen wat er zo belangrijk is voor de ander is, dat hij zich toch zo gedraagt. En zo ontstaat de mogelijkheid om een dialoog aan te gaan. Dan kun je met openheid en respect je zorg uitspreken, en met empathie horen wat er in de ander omgaat.
Ook in de wereldreligies die ogenschijnlijk zo van elkaar verschillen kun je dezelfde waarden en behoeften terugvinden, en dit biedt de mogelijkheid tot contact en begrip. Zoals de Engelse schrijfster Karen Armstrong benadrukt: “Alle grote tradities zeggen hetzelfde, en veelal op dezelfde manier, ondanks hun oppervlakkige verschillen. Ze hebben allen gemeenschappelijk een grote nadruk op het overstijgende belang van mededogen en zorg voor iedereen.”